Τον σήκωσαν το Λάζαρο οι Μεγαλοχωριανοί

"Και τοχανε καμάρι οι Μεγαλοχωριανοί, πως εμείς μονάχα απ' όλα τα χωριά, κάναμε τον πιο μεγάλο "Λάτζαρο". Μπονώρας ηκαβαλλικέψαμε τσοι γαδάροι του Σιάλα, ήρθε και ο Κωνσταντής τ' Ατρίβολι  με τσοι δικοί του κι ηξεκινήσαμε άλλοιγια τα Αρμυρά κι άλλοι για το Μαρμάρι. Μέχρι την νύχτα

ησακιάζαμε και περασμένα μεσάνυχτα ηξεφορτώσαμε τ' αλισμαριά στο σπίτι τ' αφέντη του Ευτύμιου του Αντωνάκη, πούτανε μπρος στον ποταμό..."
Ύστερα περιγράφοντας την ιστορία του άρμπουρου, που ξενερισμένο στον Χριστό τ' Αθέρμη από ναυάγιο πολέμου, περιμάζεψαν οι Μεγαλοχωριανοί και κάθε τέτοια μέρα στόλιζαν με αυτό τον Λάζαρο και τον στήνανε στην μέση στον Ποταμό, συνεχίζει:
"... Το πιο μεγάλο λατάκι του Τζώρτζη του Μπατζάνη φέρανε ο Γιάκουμος του Μανουάκη, ο Ντουράνης κι ο Χαράλαμπος, του Καμπούρη το παιδί,για να γίνει ο Σταυρός. Ο Γιώργος και Πέτρος του Μιχελάκη κουβαλούσανε σπάο απ' το μπακάλικο του πατέρα τους για να δέσουνε τ' αλισμαριά και οι πιο μικροί κόβανε απ' της γρηάς Καράδενας το σπίτι κάτι παράξενα , μεγάλα κόκκινα λουλούδια, για να στολίσουνε τα πέντε στεφάνια του Λαζάρου...
Με τέχνη αρχίσανε να σημαίνουν οι καμπάνες της Παναγιάς, πούταν όλες με παλούκια. Ο Στελιανός της Ασπασίας σήμαινε σε ψηλό, το δεύτερο ο Μανώλης τ' Αναστάση με το
Βενετσάνο του Βδοκού και τις τρείς πρώτες αφού τις σημαίνανε οι τρείς παπάδες (ο παπά-Φίλιππας, ο παπα-Νικολός κι ο παπα-Μιχαήλος), πιάσανε ο Γιάννης ο Κακάλης, ο Αντώνης ο Κουλοχέρης,κι ο Νικολάκης ο Κανιώρος. Τη μεγάλη την σήμαινε απάνω στο καμπαναριό κι ο Κυριάκος του Γιώργη του Κυριάκου..."
Και μετά τα σπερνά έφτανε η πιο μεγάλη στιγμή εκείνης της ημέρας, που καταστόλιστο σηκώνανε το θεόρατο Σταυρό, το Λάζαρο, με θεατές όλους τους συγχωριανούς, που τότε ο αριθμός τους ήταν αρκετά μεγάλος. Αλλά ας δούμε πως μας περιγράφει ο Φίλιππας την σκηνή:
"... Ανέβηκαν οι άντρες κι οι κοπελιάρηδες στο καμπαναριό. Άλλοι στον καφενέ του Σκουτζέ, άλλοι στη ταράτσα του Μιχαήλλου τ' Αγγελάκη κι άλλοι στο καμπαναριό της Κοίμησης  για ν' ανεβάσουνε τον Λάτζαρο.
- Εεε ..... Βίρα... Βίρα μαζύ ...., φώναζε ο Ρεβελής, πούκανε κουμάντο.
Κι ο μεγάλος Σταυρός σηκωνόταν αργά.
- Ίσια μια!... Πιάσε τα μπόσικα, Γεράσιμε!..... Θα σου γλιστρήσει!....
- Νταγιάντα, Μαρκούτσο!... Ορτσάρισε Μπία....
- Άντε μια ακόμη!... Βίρα εσείς απ τον καφενέ!.... Πέρασε Στυλιανέ, τον κάβο απ το κουντούτο!...
Κι ο Σταυρός ανέβαινε. Έπεφτε στον λάκκο. Γρήγορα δέσανε γερά τις πριμάτσες, χώνανε το λάκκο και όλοι περνούσαν ν΄ασπαστούν το Λάτζαρο.....
Η  Μεγάλη βδομάδα άρχιζε".

Το έθιμο της Ανάστασης του Λαζάρου σήμερα στις 5μ.μ. στο Μεγαλοχώρι Σαντορίνης

Η πλατεία του Μεγαλοχωρίου Σαντορίνης σήμερα ήταν γεμάτη, από παράδοση, από κόσμο και από αρισματοευωδίες. Μια πανδαισία παράδοσης με όλο αυτό το κόσμο να αναβιώνει το έθιμο της Ανάστασης του Λαζάρου. Από το πρωί τον στόλιζαν τον Λάζαρο για να είναι ...

σήμερα το απόγευμα, στις 5 μ.μ., έτοιμος να τον σηκώσουν  και να ζήσουν το έθιμο που κάθε χρόνο, πολλά χωριά της Σαντορίνης, με τόση χαρά αναβιώνουν. Το tournews.gr ήταν εκεί, όπως κάθε χρόνο και αποθανάτισε την προσπάθεια του πολιτιστικού συλλόγου του παραδοσιακού χωριού Μεγαλοχωρίου Σαντορίνης  και των κατοίκων να διατηρήσουν τον πολιτισμό τους και τα έθιμά τους. Δεν θα παραλείψω να συγχαρώ την πρόεδρο κ Μαρία Πελεκάνου και τις υπόλοιπες κυρίες για το πλούσιο και πεντανόστιμο τραπέζι με παραδοσιακά εδέσματα που πρόσφεραν μετά το στόλισμα του Λάζαρου. Για τους ντοματοκεφτέδες φυσικά που επιμελήθηκε αποκλειστικά η κ Μ. Πελεκάνου ....... νοστιμότατοι, παράδεισος όπως λέει και ο γιός μου, μπορώ να πω κάθε χρόνο και καλύτεροι. Χρόνια πολλά..... και του χρόνου να είμαστε όλοι καλά να το ξαναζήσουμε. Μην ξεχάσετε σήμερα το απόγευμα στις 5 μ.μ. να είστε όλοι εκεί.

Διαβάστε για το έθιμο  και δείτε φωτογραφίες και Video από την περσυνή αναβίωση του εθίμου.

Τα Βάγια και ο "Λάζαρος" στο Μεγαλοχώρι Σαντορίνης

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Μεγαλοχωριανών Σαντορίνης σας προσκαλεί, όπως κάθε χρόνο, το Σάββατο 27 Μαρτίου και ώρα 09:00 π.μ. στην κεντρική πλατεία του χωριού (ποταμός) όπου θα ξεκινήσει το στόλισμα του "Λάζαρου" ( ξύλινο ομοίωμα σε σχήμα ρόμβου ύψους 13 μέτρων) στολισμένο με δενδρολίβανο-αλισμαρί). Το απόγευμα της ίδιας ημέρας μετά τον

εσπερινό 17:00 ο Σύλλογος μας προσκαλεί όλους να σηκώσουμε τον «Λάζαρο» με τον παραδοσιακό τρόπο.

Λίγα λόγια για το έθιμο του Λαζάρου που αναβιώνεται στα περισσότερα χωριά της Σαντορίνης.

Παλιότερα στη Σαντορίνη, η Μεγάλη Βδομάδα και το Πάσχα ξεχώριζαν ανάμεσα στις άλλες γιορτές του χρόνου για τη συμμετοχή των κατοίκων στο Θείο Δράμα και την Ανάσταση. Το Σάββατο του Λαζάρου σε πολλά χωριά της Σαντορίνης, οι κάτοικοι αναβιώνουν κάθε χρόνο το «Λάζαρο» , στήνοντας ένα πελώριο σταυρό στη μέση της πλατείας του χωριού τυλιγμένο με αλισμαρί.

Τα Βάγια και ο “Λάζαρος”

Οι παλιοί λέγανε:

“Του  Ευαγγελισμού και των Βαγιών
παίρνει ο Φράρος το Γυαλό”

Ανήμερα του Λαζάρου όλο το χωριό ήτανε στο πόδι για να ετοιμάσει τον “Λάζαρο”. Οι κοπέλες του χωριού γύριζαν με πανέρια για να μαζέψουν λουλούδια και οι νέοι πήγαιναν στα γκρεμνά για να κόψουνε αλησμαριά. Οι μαραγκοί μαστόρευαν, τα άρμπουρα που φτάναν 15 και πολλές φορές 20 μέτρα. Οι απόμαχοι ναυτικοί και οι τρατάρηδες ετοιμάζανε τα σχοινιά και τις αρματωσιές που θα έδεναν τον “Λάζαρο”
Με τα άρμπουρα σχηματίζανε ένα σταυρό και τον τύλιγαν με αλησμαριά και τον στόλιζαν με λουλούδια και βάγια. Στην κορφή του Σταυρού τοποθετούσαν την επιγραφή Ι.Ν.Β.Ι.  Απόσπερνα όλο το χωριό μαζευότανε στην πλατεία που θα εστήνετο ο “Λάζαρος” εθεωρείτο δε ως μεγάλη ευλάβεια η παρουσία τους  την ώρα της ύψωσης του Σταυρού  . Σε χειρόγραφο του Λάζαρου Συρίγου (1872-1959) αναφέρονται σχετικά με την κατασκευή του Λαζάρου και τα εξής:”Μετά τον εσπερινό ιερεύς ετέλει αγιασμόν και μετ΄αυτόν ήρξατο η ύψωσης του Σταυρού, έκαστος ή δύο ομού ελάμβανον το άκρον των σχοινίων έσυρον αυτόν προς τα άνω από τις ταράτσες των οικιών όπου όταν ελάμβανε κάθετον διεύθυνσιν έδεναν τους κάβους εις κατάλληλα μέρη των ταρατσών.
Ο Σταυρός αυτός ελέγετο “Λάζαρος” και εικόνιζε την Ανάσταση του Λαζάρου. Ομοίους “Λαζάρους “ έκαναν όπως και μέχρι σήμερον, συνεχίζει ο αείμνηστος Λάζαρος Συρίγος, πολλά παιδιά εις τας οικίας των, είναι δε το θέαμα από θρησκευτικής απόψεως πολύ ευχάριστο, την επομένη ημέρα, την Κυρακή των Βαϊων, όπου γίνεται η λιτανεία να βλέπη τις καθ' όλην την διαδρομή της λιτανείας στις αυλές ή στις ταράτσες των οικιών τους μικρούς “Λαζάρους”.
Ο “Λάζαρος” αυτός, συνεχίζει την περιγραφή, έμενε στολισμένος με τα αλησμαριά μέχρι του Μ. Σαββάτου, οπότε τον κατέβαζαν και αφήρουν τα αλισμαριά και τον διέλυον, εκράτουν δε μόνον τον μακρύτερον ιστόν τον οποίον έστηναν στο ίδιο μέρος φέροντος εις το άνω μέρος ένα μικρόν Σταυρό και σημαίαν. Ο ιστός αυτός θα έμενε ιστάμενος μέχρι της Αναλήψεως. Εις τον ιστάμενον ιστόν άφηναν ένα κάβον με τον οποίο οι νέοι έκαναν αιώρες (κουνίστραι) δηλαδή κρατύντες το σχοινίον μετέβαιναν από τον ένα τοίχον στον άλλον των πέριξ οικιών καθώς έκανον και άλλα γυμνάσια αναρριχήσεως, αλλά επειδή εχρισιμοποιείτο και παρά μικρών παίδων εγένοντο πολλάκις δυστυχήματα κατηργήθη η δευτέρα αύτη ύψωσης του Σταυρού. Την ημέρα των Βαγιών τα παιδιά κρατώντας τα Βαγιά τραγουδούν:

Βάγια βάγια των Βαγιώ
τρώνε ψάρι και κολοιό
και την άλλη Κυριακή
τρώνε το παχύ αρνί.



Διαβάστε και δείτε φωτογραφίες και Video από το έθιμο του "Λαζάρου" στο Μεγαλοχώρι Σαντορίνης - Θήρας.